MONTRÖ SÖZLEŞMESİ VE TÜRKİYE…
Rusya Ukrayna krizi resmi olarak bir savaşa dönüştü. Tüm Dünya olduğu gibi bizler de büyük bir endişe ile savaşın boyutlarının daha fazla artmasından endişe ediyoruz.
Başlayan savaşla birlikte Karadeniz, Boğazlar ve Türkiye’nin tavrı çok önemli bir noktaya ulaştı.
Özellikle Boğazların durumu ve bunu düzenleyen Montrö Sözleşmesi tekrar gündeme gelmiş durumda.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 1936 yılında imzaladığı Montrö Sözleşmesi, Türkiye’nin güvenliği ve Boğazlardaki hakimiyetinin bir göstergesidir.
Atatürk’ün 86 yıl önce imzalamış olduğu Montrö Sözleşmesi, bugün için ne kadar geçerli ve haklı olduğunu da ortaya koyuyor.
Tarih boyunca, Boğazları kontrol altında tutan her devlet bu coğrafyada hakimiyet sağlamıştır. Boğazların iki tarafındaki ana topraklara hükmeden devletler bunu başarmıştır.
Türk boğazları olan İstanbul ve Çanakkale, Dünya üzerinde politikalara ve ülkelerin geleceklerine yön veren coğrafya olmuştur.
Bir bakıma iki kıtayı birbirinden ayırmasına rağmen siyasi ve ticari olarak kıtaları ve denizleri birbirine bağlıyorlar.
Uluslararası su yolu niteliğindeki Türk boğazları uluslararası düzenlemelere tabi olmasıyla birlikte, sözleşmede en dikkat çekici husus, bu sözleşmede Türkiye’nin güvenliğinin ve denetiminin ön planda olmasıdır.
Sözleşmede dikkat çeken bir başka nokta, Boğazlardan geçiş ve ulaşım serbestliği, ticaret gemileri, savaş gemileri ve uçaklar ayrımı yapılarak düzenlenmiş olmasıdır.
Türkiye için en önemli kısmı ise, Barış Zamanı, Türkiye’nin tarafsız olduğu savaş zamanı, Türkiye’nin muharip olduğu savaş zamanı ve Türkiye’nin kendisini pek yakın bir savaş tehlikesi tehdidine maruz görmesi durumları da göz önünde bulundurularak ayrım yapılmıştır.
Yani Türkiye’nin güvenliği ve denetimi göz önünde bulundurulmuştur.
Elbette ki bu savaşın başka coğrafyalara yayılmaması ve hemen sonlanması en büyük beklentimizdir.
“Yurtta sulh, cihanda sulh” anlayışının sahibi Atatürk’ün nesli olarak bizler de aynı düşünceyi taşıyoruz.
Yılmaz KARACA
Türkiye Gazeteciler Federasyonu
Genel Başkanı
